Wie wil er nou ontsnappen uit een kasteel?
Het boekselen brengt me soms op onverwachte plekken, en verleidt me om me in nieuwe thema’s te verdiepen. Zo ben ik de afgelopen weken intensief met Hugo de Groot bezig geweest, je weet wel, ‘die van de boekenkist’. Op 22 maart was het 400 jaar geleden dat hij uit gevangenis Slot Loevestein ontsnapte via een boekenkist. Als kind begreep ik niets van dat geschiedenisverhaal. Een kasteel, dat is toch pracht en praal, hoezo moest hij daaruit ontsnappen?
Hugo de Grootjaar
Vanwege het ontsnappingsjubileum is 2021 uitgeroepen tot Hugo de Grootjaar, en worden er door allerlei organisaties activiteiten rond het thema georganiseerd. Zo ook De Bibliotheek CultuurPuntAltena en Stichting Kunst, en het leek hen een leuk idee om iets met boekselen te doen. Dat vond ik ook!
Slot Loevestein op een zomerse dag
Ik besloot om mijn kennismaking met Hugo de Groot te beginnen met een bezoek aan Slot Loevestein, dat toen open was. Op een prachtige, hoogzomerse dag fietsten we ernaartoe. Het laatste stukje legden we af met een veerbootje en het uitzicht over het rivierenlandschap was adembenemend mooi. We bezochten het slot en het vertrek waar Hugo de Groot gevangen zat en ook dit keer maakte het op mij eigenlijk helemaal geen indruk van een nare gevangenis. Alles was zonnig en mooi en schoon. Trouwens, ook als je googelt naar afbeeldingen van Slot Loevestein, zie je vooral prachtige, zonnige foto’s.
Slot Loevestein 400 jaar geleden
Maar dat was 400 jaar geleden toch wel een beetje anders. Het kasteel met haar metersdikke muren was koud en tochtig; er zat geen glas in de ramen. Hugo was vaak ziek door de slechte omstandigheden. En het was echt wel een gevangenis, met dubbele slotgracht, rondom gelegerde soldaten en een gevaarlijke omgeving met moeraslandschap. Hugo had levenslang gekregen nadat prins Maurits de macht overnam en zijn tegenstanders hard aanpakte. Maria, de vrouw van Hugo, maakte zich zorgen, ze dacht dat hij het niet lang vol ging houden. En zo bedacht ze samen met het dienstmeisje het plan om Hugo te laten ontsnappen via de boekenkist.
Grondlegger van het oorlogsrecht
Maar Hugo de Groot is natuurlijk veel meer dan een tot de verbeelding sprekend ontsnappingsverhaal. Als kind viel hij al op door zijn intelligentie. Op 11-jarige leeftijd werd hij toegelaten tot de Universiteit van Leiden om rechten te studeren. Vijf jaar later behaalde hij zijn doctorstitel. Hugo wordt beschouwd als één van de grondleggers van het Volkenrecht, het Internationaal Recht. Tot zijn beroemdste werken behoren ‘Mare Liberum’ (over het recht van de vrije zee) en “De Iuri Belli ac Pacis” (over het recht van oorlog en vrede). Zijn ‘spelregels’ rondom oorlog en vrede gelden nu nog steeds. Bijvoorbeeld dat je niet zomaar een oorlog mag beginnen, maar eerst alles moet proberen om het te voorkomen. Dat je het land dat je binnen valt niet mag plunderen. En dat je gevangen tegenstanders menselijk moet behandelen.
Wat heeft Hugo met jou te maken?
Ik heb de thema’s uit het leven en werk van Hugo de Groot verwerkt in een creatieve workshop boekselen, die je online kunt volgen. Je hebt er een boek voor nodig dat je niet meer wilt lezen, zoals een roman van de rommelmarkt of een afgeschreven boek van de bibliotheek. We gebruiken de pagina’s en de woorden die erop staan om woorden te zoeken en op een andere manier te gebruiken. En om te tekenen. Tijdens het boekselen maak je als vanzelf verbinding met jezelf. Je hoeft er trouwens niet voor te kunnen tekenen, en je hebt ook geen bijzondere materialen nodig. Alleen wat schrijf- en tekenspullen die je toch al in huis hebt, zoals pen / fineliner, potlood, viltstiften en/of kleurpotloden.
Twee workshops
Ik ontwikkelde twee creatieve workshops rond Hugo de Groot: een voor volwassenen en een voor ouder-en-kind duo’s. Die workshops zijn inmiddels achter de rug. Maar als je belangstelling hebt dan plan ik ze met alle plezier opnieuw in. Ook kan ik lesmateriaal verzorgen dat je in de klas kunt gebruiken, om op een creatieve manier aandacht te besteden aan Hugo de Groot. Boekselen tijdens geschiedenisles! Mail me voor meer informatie als je belangstelling hebt.
Toepasselijke linkjes
Website van het Hugo de Groot jaar
De Bibliotheek CultuurPuntAltena
