Verhalen

In wat voor boek kun je goed boekselen?

‘In ieder boek’ is het kortste antwoord.

Of: ‘Dat weet ik niet. Neem een boek en probeer het zelf uit!’

Het derde, en langere antwoord lees je in de rest van deze blog 😉

Het is een van de meest gestelde vragen, en tegelijkertijd de vraag waar ik het minst goed antwoord op kan geven. Er zijn namelijk zo veel verschillende soorten boeken, en overal kun je wel in boekselen. De mogelijkheden verschillen alleen van boek tot boek. En of die mogelijkheden bij je passen, verschilt dan weer van mens tot mens.

Rijke woordenschat

Als je mooie woorden wil vinden om nieuwe teksten mee te maken, dan helpt het als je boek een aangename inhoud heeft. Je kunt je voorstellen dat je wat minder ‘moois’ vindt in een boek over oorlog of in een thriller, of in een studieboek. Een boek waarin een rijke woordenschat wordt toegepast is fijn. Een ouderwets boek of een boek dat uit een andere taal (en cultuur) is vertaald bevat soms originele, ongebruikelijke woorden die extra mogelijkheden bieden.

Je favoriete boek

Sommige mensen boekselen met veel plezier in hun lievelingsboek, waarvan ze dan wellicht een extra exemplaar hebben gekocht voor het boekselen. Anderen hebben moeite om in een favoriet boek nieuwe dingen te vinden, omdat ze de oorspronkelijke betekenis niet goed los kunnen laten. Maar je kunt natuurlijk ook een soort samenvatting van het boek maken door te boekselen. En soms begin je in een oninteressant boek en ontdek je tijdens het boekselen dat het toch heel boeiend is.

Een boek dat fijn voelt

Ik ben inmiddels zo ervaren dat ik in iedere tekst wel iets kan vinden, dus voor mijzelf is het niet zo erg belangrijk wat voor boek het is. Bovendien heb ik meerdere boekselboeken waardoor kan ik kiezen welk boek het beste past bij mijn behoefte van dat moment. Maar ik kan me wel heel goed voorstellen dat het fijn is om in een boek te werken dat plezierig aanvoelt. Bijvoorbeeld met een linnen kaft of een mooie titel, en een plezierige inhoud.

Tekst die niet belangrijk is

Je kunt natuurlijk ook boekselen zonder iets met de tekst te doen. Grappig voorbeeld: ik liet aan een cursist het Boekenweekgeschenk zien waarin ik met veel plezier werk. De cursist probeerde het ook, maar ze vond het helemaal niks. Ze kon niet zo veel met de tekst. Ik had daar geen last van… want ik gebruik dat boek alleen voor variaties op de opdracht ‘Boekselen met o-tjes’. Dat is een opdracht die je in mijn boek ‘Uitgelezen’ vindt en die ik ook in al mijn lezingen en basisworkshops gebruik. Die opdracht is namelijk heel veelzijdig en ik vind het leuk om de mogelijkheden in één boekje te verzamelen. Daardoor heb ik dus geen last van een eventueel onaantrekkelijke tekst!

Je behoefte aan ruimte

Ook lettertype, lettergrootte en regelafstand hebben invloed op het boekselen. Als je net als ik graag witte paadjes tussen de woorden en zinnen door tekent, is het fijn als de tekst niet priegelig klein is. Een grootletterboek of een kinderboek is dan beter te doen.

Papier dat doordrukt

En dan over het papier. Er zijn enorm veel soorten boeken, soorten papier en manieren van inbinden. Soms is het papier vergeeld, soms zelfs kruimelig van ouderdom. Soms dik, soms heel dun. Soms drukken pennen en stiften erg door en soms helemaal niet. De dikte van het papier is overigens geen goede voorspeller voor doordrukken of niet. Ik werk nu in een heel oud boekje met dun, glad papier dat tot mijn verrassing helemaal niet doordrukt. En ik heb een ouderwets boek liggen met zeer dik papier waar de inkt recht doorheen lijkt te vallen. Bovendien: is het erg dat je papier doordrukt? Nee, dat hoeft niet zo te zijn. Je kunt je bijvoorbeeld beperken tot de materialen die niet doordrukken, zoals kleurpotlood. Of je kunt de pagina’s voorstrijken met gesso of witte acrylverf. Of je werkt alleen op de rechterpagina’s. Of je omarmt het doordrukeffect en verwerkt dat weer.

Formaat en marges

Zelf vind ik het leuk om in verschillende boeken te werken. Niet alleen vanwege de verschillende inhoud en sfeer, maar ook vanwege de verschillende formaten. Staand, liggend en vierkant. Dun en dik. Boordevol tekst of juist met veel witruimtes en grote marges. Met en zonder afbeeldingen. Fijn voor stiften of juist fijn voor potloden. In ieder boek heb ik voorin een pagina waarop ik test wat het effect is van mijn materiaal. En achterin een pagina om mijn kwasten uit te strijken en lijmresten af te vegen. Daar gebeuren ook vaak boeiende dingen!

In welk boek werk jij?

Best veel lopende projecten, op het moment. Behalve mijn communicatiewerk en het ‘gewone leven’ (Nee zeg, alweer boodschappen te doen, eten te koken…) en natuurlijk het werk aan het boek ‘Denk je dat je mij kunt helpen?’ dat in september verschijnt, werk ik aan verschillende creatieve projecten. Onder meer:

• Boekselen in Verspreide Opstellen, Jan Ligthart
• Journalen in Kunst in beeld, de negentiende eeuw, Elsevier, onder meer geïnspireerd door Messy May (Caylee Grey)
• Vogelen in Bird, voorheen Birk, Jaap Robben, onder meer aan de hand van de opdrachtenpost van Sanne Bloem
• Stempels en linosnedes maken
• Opzet voor een boek met therapie-ondersteunende creativiteit

Als je je afvraagt: waar is ze toch allemaal in en mee bezig… dat vraag ik mezelf ook wel eens af!

Meestal gebeurt er van alles tegelijk bij mij. Ik zie er kennelijk nogal rustig uit, maar van binnen is het zelden rustig.

Extra extra druk wordt het in tijden dat ik eigenlijk ergens anders mee zit. Dat zou je vermijden of uitstellen kunnen noemen, maar waarschijnlijk is het net zo goed zelfzorg. Want door het journalen kom ik er uiteindelijk wel achter wat er speelt en wat ik te doen heb.

Al die creativiteit is graven, onderzoeken, verwerken, nadenken, koesteren, liefhebben, loslaten. En meer.

Voorbeeldje

Voor mijn verjaardag kreeg ik een plant die in mooi papier was verpakt. Aan de ene kant groen, aan de andere kant bruin. Van dat papier heb ik een mini uitklapboekje gemaakt dat precies past in het altered boekje ‘Bird’. Op die manier kan ik terug denken aan dat cadeautje van mijn lief.

Dat boekje moet natuurlijk gevuld worden. Dat is een proces wat soms wekend duurt. Op 1 dag kan ik meerdere dingen maken, daarna kan het weer een poosje stil liggen. Het project ligt in ieder geval wel in mijn buurt, op mijn bureau. Mijn bureau ligt heel vol en niezen is niet handig, omdat er ook veel uitgeknipte woorden bij zijn.

Droomvogel

Een van die woorden komt op de voorkant van het uitklapboekje: Droomvogel. Fijne klank en uitnodigend om zelf ook te dromen, om je gedachten te laten vliegen.

In het tijdschrift van de Vogelbescherming heb ik gezocht naar soorten vogels. Van die geknipte woorden maak ik een collage.

Halve vogel

Ook stel ik de vraag: hoeveel soorten zijn er? Daarachter een stuk van een vleugel, wat me op het idee brengt om er ‘halve vogel’ bij te zetten. Dat is ook een vogelsoort. In ieder geval een soort vogel. Absoluut een vogel, ook al is het maar half. Half is dus ook goed, kennelijk.

Ernaast een collagevogel. Het is een combinatie van twee afbeeldingen, die zo goed op elkaar passen dat je niet eens ziet dat het een collage is. Het doel van die collage was om losjes te werken, maar sommige rommelige technieken worden bij mij alsnog netjes. Ook weer een zelfreflectiemomentje 😉

Stapvogel

Dan een vogel die een stap zet. Ik heb zelf ook een stap te zetten. Sommige stappen neem ik moeiteloos, maar deze vind ik lastig. Waarom? Ik moet denken aan de eerste landing op de maan: ‘Een kleine stap voor een mens, een grote stap voor de mensheid’. A small step… Maar wat in principe een klein stapje is, is voor een vogel misschien toch best wel lastig, aangezien die beter kan vliegen. Toch neemt deze vogel duidelijk een flinke stap. Ik kan moed verzamelen om hetzelfde te doen.

Dansvogels

Kijk nou, daar ligt een foto van twee stappende vogels. Ziet er heel gemakkelijk uit, alsof ze dansen. A two-step. Samen stappen, samenwerken… de kwestie die me nu zo in beslag neemt, is ook een samenwerking. Het is een samenwerking die op één vlak helemaal gemakkelijk verloopt. maar die me op een ander vlak hindert. Ik weet niet hoe ik het aan moet pakken.

Wachtvogels

De volgende vogel-afbeelding die ik vind, is van drie uilen op een tak. Onbeweeglijk en stil. Op de radio het liedje ‘The man who can’t be moved’ van The Script. Vind ik altijd zo fijn om mee te zingen. I’m not moving, I’m not moving… Heerlijk, die onverzettelijkheid. Bij jezelf blijven. Hakken in het zand. Dat wil ik ook. Dus de 3 uilen worden Three who can’t be moved. Is dat correct Engels? Ik hoop het maar. We blijven met z’n drietjes zitten in onze boom, three klinkt hetzelfde als tree.

Wat wil ik bereiken door niet te bewegen? Moet er iets of iemand bij mij terug komen? Haha ja, dat zou ik wel willen, maar dat gaat niet gebeuren. Het liedje (en de videoclip) speelt natuurlijk ook met overdrijving. Je weet best dat je verder moet, maar je wil niet. Dus waarom niet letterlijk op de straathoek blijven zitten, iedereen moet met een boog om je heen lopen, want wie weet komt de ander terug!

Fuzzy-cut

In mijn andere altered book maak ik werk naar aanleiding van Messy May. Daar wordt gesproken van fuzzy-cut, ik denk dat ze bedoelen dat je snel en slordig mag knippen of snijden. Net als bij de vogelcollage wordt het bij mij desondanks netjes en precies. Het woord fuzzy doet me trouwens denken aan een nummer van Grant Lee Buffalo, met net zulke lekkere hoge uithalen als ‘The man who can’t be moved’.

(Kun je me nog volgen?)

In dat nummer ‘Fuzzy’ zit het fragment Faith to replace the fear. Die komt in mijn journal terecht, met een fel oranje vogel, die te groot is voor Bird maar die hier goed past, ook qua kleur. Heb ik op die pagina toch iets dat een beetje fuzzy is.

En… zie je wat er is gebeurd? Ik heb mezelf een antwoord gegeven! Faith to replace the fear. Ik mag vertrouwen hebben, in plaats van angstig zijn. Ik mag mijn mening geven, ik mag mezelf uitspreken, en dat mag zelfs op een (voor mij) rommelige manier, en ik mag erop vertrouwen dat het goed komt.

Jezelf onderzoeken, ondersteunen en ontwikkelen

Gelijktijdig werk ik in Verspreide Opstellen van Jan Ligthart. waarin dit boeksel ontstaat op pagina 25. Het vat perfect samen wat boekselen (en journalen) voor mij is: niet alleen iets moois maken, maar ook jezelf onderzoeken, ondersteunen en ontwikkelen.

Ik ben benieuwd of dat bij jou ook zo werkt!

 

Nieuwsgierigheid gewekt
De waarheid
Het verborgene
Onderzoeken
Ontsluieren
Wegschuiven van gordijntjes

 

Over Flow en Doordraafgevaar

Oudjaarsdag, de dag om terug te kijken op het afgelopen jaar. Mijn laatste boeksel activiteit was (en is) het organiseren van de online challenge #12dagencreatief. Het is een erg uitgebreide challenge geworden.

Is het te veel inspiratie?

En: kan inspiratie te veel zijn?

Ja, dat kan. Ik zit altijd vol met ideeën en daar kan ik echt last van hebben. Niet van de ideeën zelf trouwens, maar van het gevoel dat ik ze ook allemaal moet uitvoeren. En ik heb last van de spullen die ik bewaar rond die ideeën, en die ik niet weg wil doen omdat ik ze nodig zal hebben op het moment dat ik eraan toe kom.

In de tijd dat ik in psychotherapie was, was deze kwestie een van de gespreksonderwerpen. Ik weet nog dat ik in mezelf moest lachen toen de therapeut voorstelde dat ik de ideeën in een boekje zou noteren, zodat ik de spullen veilig weg kon doen. Hij moest eens weten hoe veel ideeënboekjes ik al heb liggen… Ook daar is overvloed!

Ik moet ook vaak denken aan wat Jenny de Bode ooit tegen me zei: ‘Jij kunt je ideeën gerust weggeven, want je krijgt altijd weer nieuwe’. Dat vind ik een hele mooie gedachte. Ik denk er niet alleen aan als ik creativiteit deel, maar ook als ik kennis deel voor mijn werk. Ik hoor vaak van andere ondernemers dat ze voorzichtig zijn met kennis delen omdat klanten dan misschien geen training of advies meer van je willen kopen. Maar ik ervaar precies het omgekeerde: de leuke klanten komen erdoor naar me toe. Plus: het is maar goed dat niet iederéén naar mij komt, want daar heb ik geen tijd voor! Door marketing kennis te delen via bijvoorbeeld mijn werkochtenden, kan ik meer mensen helpen en dat vind ik fijn. Ik word zelf niet ‘armer’ van het weggeven van kennis, integendeel. Ik mag ook veel ontvangen.

De challenge #12dagencreatief ontstond in een flow

Terug naar de challenge #12dagencreatief. De omvang en samenstelling van de challenge ontstond toevallig, lastminute en organisch. Ik heb ervoor gekozen om dat te laten gebeuren, in het vertrouwen dat het goed zal zijn. Waar ik anders altijd alles wil controleren en beredeneren, heb ik dat nu los gelaten. Ik heb dus niet de bijdragen van de andere deelnemers gescreend of bewerkt.

De challenge bevat zeer veel en nogal uiteenlopende inspiratie. Sommige deelnemers vinden dat heerlijk, anderen vinden het te veel. Die laatste groep meldt zich weer af, of bewaart de inspiratie voor later. Het is tenslotte 1 aflevering per maand dus je kunt er letterlijk een heel jaar mee vooruit.

Als je mijn eigen werk in deze periode bekijkt (de journal pagina’s die ik op Instagram via @loesvork deel en op Facebook via mijn persoonlijke profiel), zie je dat ik lang niet alles gebruik. Ik vat eerst alle input samen in een lijstje kernwoorden, en schrijf vrijelijk associërend een pagina voor mezelf. Daarna maak ik een collage met wat ik extra wil koesteren of waarover ik extra wil nadenken. Dat is het deel dat ik laat zien.

Voel wat je zelf nodig hebt, en blijf daarbij!

Je kunt eruit halen wat je zelf wilt en nodig hebt. Het lichtplan bijvoorbeeld is misschien een vreemde eend in de bijt, maar voor mij herinnert die bijdrage me dagelijks eraan dat mijn woning mijn veilige plek is die aandacht behoeft. En dat is hier ook heel nuttig, qua schoonmaken en opruimen en zo.

En het herinnert me eraan dat ik een lichtje voor mezelf aan mag steken. Dat ik voor mezelf mag zorgen en blij mag zijn met de dingen die ik doe en met wie ik ben.

Wat de Flow bracht

Deze challenge ontstond in een flow, en dat was goed te merken. Andere inspiratoren sloten zich aan bij die flow en leverden binnen een week hun bijdrage. Het tijdschrift Flow Magazine kreeg er lucht van en publiceerde erover op haar site. Zoals #12dagencreatief nu gelopen is, heeft het geleid tot bijna 800 deelnemers in plaats van 70. En dat past heel goed bij mijn wens om een groter bereik te krijgen met boekselen.

Heel veel mensen hebben nu voor het eerst kennis gemaakt met boekselen en dat vind ik heel bijzonder. Dat is wat het mij brengt, deze overvloed. Het bezorgt me ook ongemak, gewend als ik ben aan bescheiden zijn.

Leven met overvloed

Verder vind ik het wel mooi symbolisch voor de wereld waarin we nu leven. Zo veel, een overvloed. Je gaat kapot als je dat allemaal wil hebben. Het is niet voor niets dat ik geen televisie kijk, geen krant lees en de meldingen op mijn smartphone uit heb staan. En dat ik in mijn papieren agenda afspraakloze dagen en weken inplan. Dat is mijn manier om de zowel externe als interne overvloed aan te kunnen.

Wat wens ik voor het nieuwe jaar?

Ik wens je liefde, rust en ruimte voor jezelf.

En héél veel creativiteit natuurlijk!

Hartelijke groet,
Loes Vork

 

De afgelopen weken richtte ik mijn aandacht op Herman de Man, omdat ik binnenkort workshops Boekselen ga geven tijdens de Herman de Man maand. Ik lees in zijn werk en zoek informatie over zijn leven, op zoek naar ideeën voor boekselklusjes die daarbij aansluiten.

Herman de Man is vooral bekend door zijn streekromans die spelen in de Lopikerwaard en Krimpenerwaard. Omdat ik zelf ook in dat gebied woon en ben opgegroeid, kwam ik zijn naam regelmatig tegen. Ik weet nog dat de opnames van de Tv-serie voor Het Wassende Water (1989) een spannende gebeurtenis waren, waar iedereen het over had. Toch wist ik maar weinig over de schrijver. En hoewel ik een Herman de Man omnibus in de kast heb staan die nog van mijn oma is geweest, had ik zijn werk nog nooit gelezen, zelfs niet tijdens mijn studie Nederlands.

Mijn eerste pagina’s in Het Wassende Water waren een verrassing. Eerlijk gezegd had ik een moeilijk toegankelijke tekst verwacht, over onderwerpen die ver van me af staan, op zijn minst in tijd. En ja, het lezen was inderdaad even wennen, totdat ik de tekst als het ware ging voorlezen, maar dan in mijn hoofd. Ik kwam daardoor in het ritme waarin de zinnen waren opgebouwd en door de woorden voor mezelf uit te spreken, begreep ik veel beter wat er stond.

Hoewel Herman de Man in zijn tijd het verwijt kreeg dat hij maar ‘een verteller’ was, is dat nu juist wat me aanspreekt in zijn boeken. Het is alsof je naar iemand luistert die er zelf echt bij was, en daardoor ben je er zelf ook als het ware bij. Zijn beschrijvingen heten plastisch te zijn, oftewel beeldend, beschrijvend, wat ook vaak negatief wordt opgevat (als in: ‘je hebt je wel erg plastisch uitgedrukt’). Maar daardoor zie je het echt vóór je, wat fijn is als je zou willen tekenen bij de tekst. En als het om emoties gaat kun je je goed invoelen. Het past prima bij de tijd waarin we nu leven en de toenemende belangstelling voor ‘storytelling’ en authentieke, levensechte verhalen.

Ik ga in deze blog natuurlijk niet verklappen hoe ik het leven en werk van Herman de Man heb vertaald in creatieve opdrachten om te boekselen. Als je dat wilt weten kun je je aanmelden voor de workshop die ik geef: in juli 2021 1x live en 1x online (zie de linkjes hieronder). Op verzoek kan ik de workshop uiteraard vaker geven.

Wat ik wel kan zeggen is dat Herman de Man een gecompliceerde persoonlijkheid was met een turbulent leven en interessant werk, dat volop aanknopingspunten biedt om te boekselen. We gaan boekselen op basis van zijn eigen teksten. Misschien heb je zelf een boek van Herman de Man dat je wilt ‘verboekselen’, maar ik zorg tijdens de workshop ook voor kopieën waar je op en mee kunt werken. Want een gesigneerde eerste druk kun je beter maar intact laten…

Tijdens de workshop ‘Boekselen met Herman de Man’ vertel ik steeds korte stukjes over het leven en/of werk van Herman de Man, waarna een boekselopdracht volgt die daarbij aansluit. Die maak je terplekke gedurende ongeveer 20 minuten, waarna we naar het volgende deel gaan. Na afloop heb je dus meerdere boeksels gemaakt in verschillende thema’s en met verschillende technieken, en weet je meer over Herman de Man. Bovendien heb je nog extra ideeën gekregen waarmee je zelf verder kunt boekselen. Na de workshop ontvang je een hand-out met alle beschrijvingen en voorbeelden.

Laagdrempelig kennis maken met Boekselen kan ook: Zondag 18 juli ben ik met boekselen een van de vele (inloop-)activiteiten tijdens de Herman de Man fietsroutes. Je vindt me tussen 12 en 16 uur op het erf van de familie Groothuis, Oost Vlisterdijk 42 te Vlist.

Doe mee met de Challenge Boekselen met Herman de Man

Workshop Boekselen met Herman de Man in Montfoort op donderdag 22 juli 10-12 uur

Online workshop Boekselen met Herman de Man op maandag 26 juli 19-21 uur

Op zoek naar meer inspiratie? In het boek Uitgelezen beschrijft Loes Vork stap voor stap hoe je een uitgelezen boek verandert in je eigen creatieve speeltuin, ook als je niet creatief bent.