Auteursrechten zijn belangrijk. Ik begrijp zeer goed dat auteurs, fotografen, illustratoren, vertalers, ontwerpers, kunstenaars, uitgevers enzovoorts de credits moeten krijgen die ze verdienen. Maar waarom is het achterhalen van de rechten en het vragen van toestemming dan zo ingewikkeld?
Daarom heb ik besloten om de situatie per brief uit te leggen aan de betreffende uitgeverijen, en om op een menselijke manier te vragen om toestemming. Het was echter een enorme zoektocht om de namen, postadressen en mailadressen van de bijbehorende uitgevers te vinden.
Het staat vaak niet in het boek zelf. Dat werd dus online zoeken. Soms is de uitgever online compleet onvindbaar. Opgeheven, opgegaan in een andere uitgeverij, auteur overleden… Ik verwacht niet dat het gebruik van deze boeken iemand op zal vallen. De oorspronkelijke tekst is amper te herkennen als bijvoorbeeld nog maar drie woorden leesbaar zijn, en de rest achter een tekening is verdwenen. Toch wil ik het oorspronkelijke werk dat mij zo inspireerde graag de credits geven die het verdient, en op zijn minst beschrijven in een register van gebruikte boeken.
Ik heb alle uitgevers die ik wel kon vinden dus een brief gestuurd met uitleg en een voorgefrankeerd antwoordformulier, om het reageren zo gemakkelijk mogelijk te maken. En daar heb ik, met wat geduld, gelukkig al best wat reacties op binnen.
Als eerste mocht ik een positieve reactie ontvangen van de uitgever van Max Havelaar door Multatuli (waarin ik onder meer boekselde voor een kunstwerk voor de Koffiefabriek in Gouda), en van Tom Lanoye voor de novelle Heldere Hemel (perfect materiaal voor 1-minuutboeksels). Daar ben ik erg blij mee!
Ook van Uitgeverij Kluitman & Pepper Books heb ik toestemming om mijn werk in 3 van hun boeken op te nemen in mijn boek. Ze kijken straks nog even mee met de digitale drukproef, dat komt vast wel goed. Dus ik kan me uitleven in en met Floortje op de Ski’s van Cok Grashoff, De Kameleon steekt van wal – H. de Roos en Marjoleintje op Vlieland van Freddy Hagers…
En nóg een goed bericht: Acco Uitgeverij is akkoord met de boeksels in Mindfulness: een pad van vrijheid door David Dewulf. Daar heb ik met extra plezier in geboekseld omdat het boek vanwege het onderwerp mindfulness mooie woorden bevat én een extra fijne bladspiegel heeft met grotere letters en veel witruimte.
Jinke Hesterman is akkoord met het gebruik van (geboekselde) teksten uit haar De Terugkeer van Willy en Rene, mits de bron wordt vermeld. Dat doe ik uiteraard. Er staan ook gave afbeeldingen in door Willemien Holterman, aan haar heb ik apart toestemming gevraagd. Dat is nog even afwachten. Ook dit is een bijzonder fijn boekje om in te werken door de prachtige papierkwaliteit, de mooie oblong vormgeving en de illustraties.
 |
| 1-minuut boeksel door Monique Kemp in Heldere hemel, Tom Lanoye, 2012 |
Mijn werk in Pimpelmeesjes, natuur in beeldmag ik echter niet laten zien. Dat heeft voor mijn boek gelukkig geen problematische gevolgen. Ook de erven van Paul Biegel hebben liever niet dat ik mijn werk in zijn boek Anderland – een Brandaan mythe publiceer. Dat werk houd ik dan maar voor mezelf…
Wat tot slot over blijft is dat ene boek uit 1958 waarvan de uitgever me meldt dat de rechten van het vertaalde werk niet meer bij hen liggen, maar terug zijn gegaan naar de oorspronkelijke uitgever. En welke dat is… geen idee. Het staat in ieder geval niet in het betreffende boek vermeld, en ook niet in de brief van de uitgever van de vertaling.
